Ondersteuning voor het verplanten van grote bomen
Bij de palletmethode wordt de kluit van grote verplantbare bomen rondgegraven en ingepakt. Vervolgens worden stalen balken, buizen of planken -die samen een pallet vormen- onder de kluit aangebracht ter ondersteuning van de kluit. De kluit van grote verplantbare bomen is namelijk te zwaar om zonder ondersteuning te verplanten, want dan bestaat het risico dat delen van de kluit afbreken. Voorwaarde voor de palletmethode is dat er voldoende ruimte moet zijn om de stalen constructie onder de kluit van de grote verplantbare bomen aan te brengen. De boom wordt vervolgens aan hijsbalken onder de palletconstructie omhoog gehesen door een telescoopkraan. Wanneer grote bomen worden verplant met de palletmethode blijft de boomkluit zoveel mogelijk bij elkaar en kan zij vervolgens verplaatst worden.
Het komt niet zo vaak voor dat er meerdere grote bomen tegelijk met de palletmethode worden verplant. Een bijzonder project van de Nationale Bomenbank betrof het verplanten met de Palletmethode van vier oude, grote Lindebomen in Eindhoven in december 2018. Elke van deze grote bomen woog 60.000 kilo.
Transportmiddelen tijdens het verplanten van grote bomen
Grote bomen verplanten betekent ook de inzet van zwaar materieel. Bij de palletmethode wordt voor het hijsen een zwaargewicht telescoopkraan ingezet. Om die in stelling te brengen moeten de boomspecialisten van Nationale Bomenbank soms speciale maatregelen uitvoeren zoals het leggen van rijplaten. Voor het transport naar de nieuwe locatie zet de telescoopkraan de grote verplantbare bomen meestal op een speciale dieplader. Over de gehele transportroute moet de dieplader inclusief zijn grote bomenlading voldoende ruimte hebben voor doorgang.
Om in alle rust grote verplantbare bomen op een pallet te vervoeren, wordt soms ’s nachts gereden. Dit was het geval bij het verplanten naar het Amsterdamse Pocketpark van twee grote monumentale Trompetbomen (Catalpa bignonioides), beide met een stamdiameter van 75 cm. Om rustig met de grote bomen door Amsterdam te rijden, zijn ze in twee nachten tijd vervoerd. In een enkel geval wordt er een ander transportmiddel dan een dieplader ingezet voor het verplanten van grote bomen op een palletconstructie: in Alblasserdam heeft de Nationale Bomenbank een ongeveer 100-jarige grote ‘palletboom’ (Paardenkastanje) met een stamomvang van 3 m naar een nieuwbouwwijk verplant door middel van transport over rivier de Noord op een drijvende bok!
Voorbereiden van een grote boom verplanten met de palletmethode
Wanneer de boomspecialisten van de Nationale Bomenbank grote bomen verplanten met de palletmethode bereiden ze deze eerst voor. Dat doen ze door de grote bomen een wortelkluit mee te geven voor tijdens hun verplanting, door de bestaande kluit van de grote bomen in een vroeg stadium ‘rond te graven’. Daarbij worden boomwortels aan de rand van de kluit vakkundig geamputeerd door onze boomspecialisten. Nadat er is rond gegraven, houden water en voedingsgiften de grote bomen gezond. Hierdoor gaan de bomen in hun kluiten meer boomwortels ontwikkelen en een netwerk van fijne haarwortels aan de kluitranden aanmaken. Hiermee worden de kluiten geprepareerd om het verplanten goed te doorstaan. Met de nieuwe haarwortels hebben de bomen op de nieuwe locatie meteen voldoende opnamecapaciteit om in hun vochtbehoefte te voorzien. Grote bomen voorbereiden op het verplanten is niet in alle gevallen mogelijk in tijd. Bij de plataan die de Nationale Bomenbank op 5-2-2014 met de palletmethode heeft verplant in Alphen aan de Rijn is daarop geanticipeerd door de kluitgrootte aan te passen, zodat hij zonder voorbereiding succesvol verplant kon worden.
Grote bomen verplanten voor meer groeiruimte
Grote bomen die verplant worden moeten vaak wijken voor nieuwbouw, maar niet altijd: in februari-maart 2014 hebben de boomspecialisten van Nationale Bomenbank een grote Lindeboom, die in 1980 was aangeplant ter ere van de inhuldiging van destijds Koningin Beatrix, met de palletmethode verplant naar het Kerkplein in Lekkerkerk. De huidige groeiplaats was te klein. Met het verplanten van de grote boom is zijn toekomst gewaarborgd. Op de nieuwe plek heeft de Lindeboom gezelschap van een groepje herdenkingsbomen.
Uitstraling van een grote verplante boom
Feitelijk zijn er talloze voorbeelden van hoe het verplanten van grote bomen leidt tot het directe eindbeeldresultaat dat ontwerpers voor ogen hebben, maar zelden leidt het tot koosnamen voor de verplante bomen! Naar een gemeenschappelijke binnentuin in de Zwolse nieuwbouwwijk Holtenbroek verplantte Nationale Bomenbank een tachtigjarige Zilverlinde met de palletmethode. Er kon direct onder worden gepicknickt en gebarbecued. De bewoners waren er zo blij mee, dat ze de grote verplante boom de koosnaam tante Til (Tilia) gaven.
De nieuwe groeiplaats van verplante grote bomen
Zodra de grote verplante bomen op hun plaats staan, wordt de ondersteunende ‘palletconstructie’ verwijderd. Nationale Bomenbank richt de nieuwe plantgaten in met NBB-bomengrond, zodat de wortels van de grote bomen weer volledig uit kunnen groeien en installeert een beluchtings- en bewateringsinstallatie. Na het verplanten van grote bomen worden deze opgenomen in het NBB-nazorgsysteem. Onze Nazorgadviseur voert de nazorg uit. Nazorg houdt in dat de vocht- en voedingsgehaltes alsmede de zuurstofhuishouding van de grote verplante bomen goed worden gemonitord en op peil worden gehouden.